Pwrpas y swydd 

Cynorthwyo a darparu cefnogaeth i’r Swyddog Llywyddu ym mhob agwedd o’r bleidlais yn yr orsaf bleidleisio gan gynnwys gweinyddu. 

Dyletswyddau a chyfrifoldebau

Cyn diwrnod y bleidlais 

Byddwch yn: 

• cydymffurfio â’r holl gyfarwyddiadau gan y Swyddog Canlyniadau, Tîm Etholiadau a’r Swyddog Llywyddu
• mynychu’r sesiynau hyfforddiant fel bo’r angen 
• cysylltu gyda’ch Swyddog Llywyddu i gadarnhau’r trefniadau ar gyfer y diwrnod 
• os ydych chi’n gweithio fel Clerc Pleidleisio am y tro cyntaf, sicrhewch eich bod wedi darllen drwy’r Llyfryn ar gyfer Staff yr Orsaf Bleidleisio o ran cynnal y bleidlais ar y diwrnod 
• sicrhau eich bod yn cynllunio eich cludiant i ac o’r orsaf bleidleisio a bod gennych yr holl fwyd a diod sydd ei angen arnoch am y diwrnod 
   

Diwrnod yr etholiad

Ar ddiwrnod yr etholiad fe fyddwch:  

• yn cyrraedd yr orsaf bleidleisio ar amser i gynorthwyo’r Swyddog Llywyddu i baratoi’r orsaf bleidleisio ar gyfer y diwrnod
• gosod yr orsaf bleidleisio yn unol â chyfarwyddyd y Swyddog Llywyddu 
• cyn 7am sicrhewch eich bod yn deall y broses ar gyfer cofnodi’r gofrestr a chyflwyno papurau pleidleisio, yn unol â chyfarwyddyd eich Swyddog Llywyddu 
• ysgrifennu rhif yr etholwr ar y Rhestr Rhifau Cyfatebol yn erbyn rhif y papur pleidleisio sy’n cael ei roi
• sicrhewch fod pleidleiswyr yn derbyn un papur pleidleisio ar gyfer pob etholiad neu bleidlais a gynhelir ar ddiwrnod yr etholiad drwy wirio rhif y papur pleidleisio yn erbyn y Rhestr Rhifau Cyfatebol bob tro y cyflwynir un 
• sicrhau bod yr holl bleidleiswyr yn cael eu trin yn ddiduedd a gyda pharch 
• cadw cyfrinachedd y bleidlais bob amser gan gynnwys dim sylwadau ar gyfryngau cymdeithasol o ran pa mor brysur neu ddistaw yw’r orsaf bleidleisio 
• bod yn gwrtais a phroffesiynol wrth ddelio â’r holl ymwelwyr i’r orsaf bleidleisio a bod yn ddiduedd drwy’r amser 
• cyflenwi ar ran y Swyddog Llywyddu a’r clercod pleidleisio eraill pan fo’r angen, dylid cymryd pob egwyl yn ystod cyfnodau tawel, os oes modd 
• gweithio fel tîm gyda’r Clerc(od) Pleidleisio eraill a’r Swyddog Llywyddu 
• cefnogi’r Swyddog Llywyddu i sicrhau y gall pleidleiswyr gyflwyno eu pleidlais mewn modd cyfrinachol 
   

Cau’r Bleidlais

Wrth gau’r bleidlais fe fyddwch yn: 

• sicrhau bod unrhyw bleidleiswyr sydd yn y ciw am 10pm yn gallu derbyn eu papurau pleidleisio a chyflwyno eu pleidlais 
• clirio a thacluso’r orsaf bleidleisio fel bo’r angen 
• cefnogi’r Swyddog Llywyddu i wirio’r gwaith papur lle bo gofyn 
• aros yn yr orsaf bleidleisio nes bo’r Swyddog Llywyddu wedi cwblhau’r holl waith papur, yr orsaf bleidleisio wedi’i threfnu a bod yr adeilad yn ddiogel
   

Ayn ogystal â’r dyletswyddau a restrwyd, efallai y gofynnir i chi gyflawni tasgau eraill yn unol â’ch lefel cyflog.

Dyma’r etholiad cyntaf lle bydd gofyn i bleidleiswyr gyflwyno dull adnabod gyda llun cyn derbyn papur pleidleisio. Mae’r newidiadau hyn wedi’u rhestru isod a byddant yn rhan o’r hyfforddiant. 

Cyflwynodd Deddf Etholiadau 2022 y mesurau canlynol mewn gorsafoedd pleidleisio: 

• Bydd rhaid i bleidleiswyr ddangos prawf adnabod dilys â llun cyn cael papur pleidleisio
• Cefnogaeth ychwanegol i’w gwneud yn haws i bobl sydd ag anableddau bleidleisio
• Cyfyngiad ar ymdrin â phleidleisiau post
   

Mae rhagor o wybodaeth ar ein gwefan Etholiadau a phleidleisio.

Mae’r newidiadau hyn yn berthnasol i Etholiadau Cyffredinol Seneddol y DU ac etholiadau Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd yn unig.   Nid ydynt yn berthnasol i etholiadau lleol neu Senedd Cymru. 

Bydd y newidiadau hyn yn effeithio ar y broses bleidleisio ar gyfer staff yr orsaf bleidleisio yn y ffyrdd canlynol: 

• Bydd angen i chi ofyn i bleidleiswyr ddangos dull adnabod â llun cyn rhoi eu papur pleidleisio iddynt. 
• Bydd angen ardal breifat ar gyfer pleidleiswyr sydd eisiau dangos eu dull adnabod mewn preifatrwydd neu i dynnu gorchudd wyneb neu fasg
• Bydd y broses o gyflwyno papur pleidleisio yn cymryd mwy o amser, a allai greu mwy o giwio ar adegau prysur 
• Efallai y bydd angen i Swyddogion Llywyddu wrthod rhoi papur pleidleisio, os nad yw’r pleidleisiwr yn cyflwyno dull adnabod dilys 
• Bydd gwaith papur ychwanegol i’w gwblhau, fel rhestr gwrthod papur pleidleisio, ffurflen werthuso dull adnabod pleidleiswyr a chofnod manylach o bleidleisiau post sy’n cael eu cyflwyno yn yr orsaf bleidleisio. 
• Mae’n bosib y bydd mwy o bobl anabl yn pleidleisio gyda chydymaith. 

Efallai y bydd angen i chi gefnogi pleidleiswyr anabl i ddefnyddio unrhyw offer neu ddyfeisiau arbennig.

Manylion am yr Unigolyn

Sgiliau hanfodol

Mae’n rhaid i chi:

• feddu ar sgiliau cyfathrebu da ac yn gallu dilyn cyfarwyddiadau
• ymddangosiad personol da ac ymrwymiad i ofal 
• meddu ar sgiliau gweinyddu a rhoi sylw i fanylion
• bod yn chwaraewr tîm a gydag agwedd hyblyg
• prydlon a dibynadwy
• yn fodlon rhannu eich rhif ffôn gydag aelodau eraill o staff sy’n gweithio yn yr un orsaf bleidleisio 
   

Sgiliau Dymunol 

Mae profiad blaenorol o weithio fel Clerc Pleidleisio yn ddymunol. 

Sut i ymgeisio

Gallwch wneud cais drwy ddefnyddio ein ffurflen gais ar-lein. 

Nid oes etholiadau ar y gweill ar hyn o bryd, fodd bynnag rydym yn cadw rhestr o’r rhai fyddai’n hoffi helpu â dyletswyddau etholiadau. Gallwch gyflwyno cais ar unrhyw adeg ac os byddwch yn gymwys, byddwn yn cysylltu â chi ar gyfer etholiadau yn y dyfodol.