Mae cyflogaeth plant yn dod o dan reolau a rheoliadau caeth, sy’n amddiffyn plant rhag unrhyw niwed / cael eu hecsbloetio a sicrhau nad yw iechyd ac addysg plentyn yn dioddef.
Fel yr awdurdod addysg lleol ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam, mae gennym ni (Cyngor Wrecsam) yr awdurdod cyfreithiol i:
- oruchwylio plant sydd â swydd rhan amser
- erlyn unrhyw gyflogwr sy’n torri’r gyfraith
Canllawiau cyffredinol (rhieni, plant a chyflogwyr)
Gofynion oed
- Mae’n anghyfreithiol i blentyn o dan 13 oed gael ei gyflogi - mae’n rhaid i blentyn gyrraedd ei ben-blwydd yn 13 oed cyn gallu gwneud cais am drwydded waith.
- Mae’r ddeddfwriaeth yn berthnasol i bob plentyn (gan gynnwys plant y cyflogwr) hyd at ddiwedd eu haddysg orfodol - a ddiffinnir fel y dydd Gwener olaf ym mis Mehefin yn y flwyddyn academaidd y byddant yn troi’n 16 oed.
Nid yw cael Rhif Yswiriant Gwladol a cherdyn yn golygu y gall plentyn gael swydd lawn amser ac/neu adael yr ysgol.
Mathau o waith a gymeradwyir
Yn Wrecsam bydd plentyn 13 oed ond yn cael ei gyflogi mewn gwaith ysgafn yn y categorïau canlynol:
- gwaith swyddfa
- mewn stablau marchogaeth
- salon trin gwallt
- mewn caffi neu fwyty
- gwaith amaethyddol neu arddwriaeth
- gwaith siop, gan gynnwys stacio silffoedd
- golchi car â llaw mewn lleoliad preswyl preifat
- cludo papurau newydd a deunydd printiedig arall
- gwaith domestig mewn gwestai a sefydliadau eraill yn cynnig llety
Terfynau amser gwaith cyffredinol
- Ni all unrhyw blentyn weithio ar unrhyw adeg rhwng 7pm a 7am.
- Ni all plentyn weithio mwy na 2 awr ar ddiwrnod ysgol.
- Ni all plentyn weithio mwy na 2 awr ar ddydd Sul.
- Ni all plentyn weithio mwy na 12 awr yn ystod unrhyw wythnos pan maent angen mynd i’r ysgol.
Terfynau amser gwaith penodol i oedran
- Gall plentyn 13 neu 14 oed weithio hyd at 5 awr ar ddydd Sadwrn neu wyliau’r ysgol, a gall weithio hyd at fwyafswm o 25 awr yr wythnos yn ystod gwyliau’r ysgol.
- Gall plentyn 15 neu 16 oed weithio hyd at 8 awr ar ddydd Sadwrn neu wyliau’r ysgol, a gall weithio hyd at fwyafswm o 35 awr yr wythnos yn ystod gwyliau’r ysgol.
- Mae’n rhaid i blentyn sy’n gweithio am 4 awr gael egwyl am o leiaf 1 awr.
Cyflog
Nid oes unrhyw beth yn y ddeddfwriaeth yn nodi faint y dylai plentyn oedran ysgol gael ei dalu. Mae hwn yn benderfyniad a wneir rhwng y cyflogwr, y plentyn a’r rhiant/gwarchodwr.
Fodd bynnag, mae plentyn yn parhau i gael ei gyfrif yn gyflogedig hyd yn oed os na ddarperir unrhyw dâl o gwbl neu os rhoddir taliad mewn nwyddau (er enghraifft gwersi marchogaeth am ddim, cinio neu nwyddau).
Cyfrifoldeb y Cyflogwr
Mae’n rhaid i chi lenwi ffurflen gais trwydded waith ar gyfer plentyn o fewn 7 diwrnod i blentyn ddechrau gweithio. Mae’n rhaid i riant/gwarchodwr y plentyn lofnodi’r ffurflen ac mae’n rhaid cyflwyno copi o’r asesiad risg perthnasol hefyd.
Iechyd a diogelwch
Fel cyflogwr, mae gennych ddyletswydd gyfreithiol i sicrhau fod eich gweithle yn ddiogel ar gyfer eich gweithwyr. Mae’n rhaid i chi:
- ymgymryd ag asesiad risg person ifanc penodol o unrhyw beryglon yn y gwaith a hysbysu’r rhiant/gwarchodwr y plant beth (os oes unrhyw rai) yw’r peryglon hynny.
- wneud yn siŵr eich bod yn darparu hyfforddiant, goruchwyliaeth a chanllawiau penodol i’r plentyn.
- wneud yn siŵr fod y plentyn yn gwisgo dillad ac esgidiau addas.
- drefnu sicrwydd yswiriant priodol
Gwneud cais am drwydded
Dylech anfon e-bost at child_employment@wrexham.gov.uk i ofyn am ffurflen gais a thempled asesu risg trwydded waith ar gyfer plentyn.
Canllawiau pellach
Nid yw’r canllawiau ar y dudalen hon yn cynnwys holl reolau a rheoliadau cyflogaeth plant.
Fel cyflogwr, rydych yn gyfrifol am sicrhau eich bod yn gwbl ymwybodol o’r ddeddfwriaeth a bod unrhyw blentyn a gyflogir gennych yn cael ei gyflogi’n gyfreithiol.
Cysylltu â’n tîm cyflogi plant
Os oes gennych unrhyw gwestiynau, gallwch anfon e-bost at child_employment@wrexham.gov.uk.